Trình Tự Thực Hiện Lễ Lên Đèn và Những Lưu Ý Quan Trọng
Phong tục cưới hỏi của người Việt luôn mang đậm bản sắc văn hóa vùng miền, trong đó lễ lên đèn là một nghi lễ đặc trưng không thể thiếu trong đám cưới truyền thống của người miền Nam. Với quan niệm rằng lửa là biểu tượng của hạnh phúc, ấm áp và bền vững, lễ lên đèn không chỉ đơn thuần là thủ tục, mà còn là nghi lễ tâm linh sâu sắc đánh dấu bước chuyển quan trọng trong cuộc đời mỗi người.
Lễ Lên Đèn Là Gì?
Lễ lên đèn hay còn gọi là lễ thượng đăng, là một nghi thức truyền thống quan trọng trong ngày cưới của người miền Nam. Trong nghi lễ này, nhà trai sẽ chuẩn bị một cặp đèn cầy long phụng màu đỏ với kích thước phù hợp để đặt vào chân đèn tại nhà gái. Trên thân đèn thường được khắc nổi hình long (rồng) và phụng (phượng) – tượng trưng cho sự hòa hợp âm dương, sự gắn kết giữa hai người và hai gia đình. Tuy đây là phong tục phổ biến ở miền Nam, nhưng một số địa phương miền Trung cũng duy trì lễ nghi này như một nét văn hóa truyền thống đặc sắc.
Ý Nghĩa Của Lễ Lên Đèn
Lễ lên đèn mang nhiều tầng ý nghĩa thiêng liêng và sâu sắc. Trước hết, đó là lời thỉnh cầu sự chứng giám và phù hộ của tổ tiên dành cho đôi uyên ương, mong họ có một cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, thuận hòa. Tiếp theo, nghi lễ là dịp để cô dâu chú rể thể hiện lòng biết ơn đối với ông bà, cha mẹ đã sinh thành và nuôi dưỡng mình nên người.
Ngoài ra, lễ lên đèn còn là lời nhắc nhở tinh tế rằng hôn nhân không chỉ là tình yêu mà còn là trách nhiệm, là sự gắn bó vượt qua mọi gian khó. Người miền Nam tin rằng, ngọn lửa đỏ của cặp đèn là biểu tượng cho tổ ấm bền vững, hạnh phúc tròn đầy trong suốt cuộc đời vợ chồng.
Trình Tự Thực Hiện Lễ Lên Đèn
Chuẩn bị sính lễ và cặp đèn long phụng
Trước ngày cưới, nhà trai cần chuẩn bị đầy đủ sính lễ theo đúng phong tục truyền thống. Bên cạnh những lễ vật quen thuộc như trầu cau, rượu trà, bánh kẹo, hoa quả, nữ trang… thì một trong những lễ vật quan trọng, không thể thiếu chính là cặp đèn cầy long phụng.
Đèn có màu đỏ tượng trưng cho may mắn, trên thân được chạm khắc hình long (rồng) và phụng (phượng) – biểu tượng của âm dương hòa hợp, phu thê tương xứng. Cặp đèn phải có kích thước vừa vặn, tương thích với chân đèn được đặt sẵn trên bàn thờ tổ tiên bên nhà gái, đảm bảo khi cắm đèn lên sẽ chắc chắn, cân đối và đẹp mắt.
Chọn giờ lành và mở bao đèn
Sau khi đoàn nhà trai đến nhà gái và hai bên gia đình đã ổn định vị trí, người chủ hôn hoặc đại diện nhà gái sẽ chọn thời điểm tốt nhất đã được định trước – gọi là “giờ lành” – để bắt đầu lễ lên đèn. Đúng thời khắc ấy, trước sự chứng kiến của hai họ, đại diện nhà gái trang nghiêm mở bao đèn, lấy cặp đèn cầy ra khỏi hộp. Việc mở đèn không chỉ đơn thuần là động tác chuẩn bị mà còn mang ý nghĩa mở đầu cho một nghi lễ linh thiêng, chính thức bước vào phần tâm linh của lễ cưới truyền thống.
Thắp sáng đèn từ ngọn lửa trên bàn thờ tổ tiên
Sau khi lấy đèn ra, người đại diện sẽ dùng ngọn lửa từ cây đèn dầu đang cháy trên bàn thờ gia tiên để thắp sáng hai cây đèn cưới. Đây là một chi tiết mang tính biểu tượng rất lớn, thể hiện sự tiếp nối lửa thiêng từ tổ tiên, truyền lửa gia đạo đến thế hệ kế tiếp. Trong suốt quá trình thắp đèn, cần chú ý quan sát để ngọn lửa cháy đều, sáng rõ. Nếu có cây đèn nào cháy yếu hoặc chập chờn, cần điều chỉnh lại tim đèn để đảm bảo cả hai ngọn lửa đều sáng mạnh và ổn định.
Khấn vái tổ tiên và đưa hai ngọn đèn lại gần nhau
Khi hai cây đèn đã cháy sáng đều, người đại diện nhà gái sẽ chắp tay khấn vái trước bàn thờ tổ tiên, cầu xin sự chứng giám, ban phúc và phù hộ cho đôi trẻ có một cuộc sống hôn nhân viên mãn, hạnh phúc và bền lâu. Trong lúc khấn, hai ngọn đèn được từ từ đưa lại gần nhau. Hành động này thể hiện sự hội ngộ, kết duyên, sự gắn kết không chỉ giữa hai con người mà còn là giữa hai gia đình, hai dòng họ – trở thành thân tộc thông gia với nhau.
Trao đèn cho cô dâu và chú rể
Sau khi hoàn tất phần khấn tổ tiên, người đại diện sẽ trao cây đèn có hình long cho chú rể và cây đèn hình phụng cho cô dâu. Đây là biểu tượng cho âm – dương, nam – nữ, vợ – chồng trong đời sống hôn nhân. Khi nhận đèn, cô dâu chú rể cần giữ cho ngọn lửa cháy đều, không nghiêng lệch hoặc bị tắt. Việc giữ đèn không chỉ là phần nghi lễ, mà còn là hình ảnh tượng trưng cho sự gìn giữ ngọn lửa tình yêu, sự bền vững và đồng lòng cùng nhau trong cuộc sống gia đình.
Cắm đèn lên bàn thờ gia tiên
Khi đã nhận đèn từ tay người đại diện, cô dâu và chú rể sẽ tiến đến bàn thờ tổ tiên bên nhà gái và nhẹ nhàng cắm hai cây đèn vào chân đèn đã được chuẩn bị từ trước. Hành động này đánh dấu sự hoàn tất của phần nghi lễ chính trong lễ lên đèn. Đồng thời, hai người sẽ cùng cúi đầu khấn nguyện trước bàn thờ tổ tiên, gửi lời cảm tạ, cầu mong được tổ tiên chứng giám và chúc phúc cho mối lương duyên bền chặt, hạnh phúc lâu dài.
Ý nghĩa của ngọn lửa cháy đều sau khi cắm đèn
Sau khi đèn được cắm lên, cả hai ngọn lửa vẫn tiếp tục cháy sáng và đều nhau sẽ mang ý nghĩa rất tốt lành. Theo quan niệm dân gian, ngọn lửa cháy đều tượng trưng cho cuộc sống vợ chồng hòa thuận, không ai lấn át ai, cùng nhau vun vén hạnh phúc. Nếu một cây đèn cháy cao, cây còn lại cháy thấp hoặc đèn bị tắt giữa chừng, thì đó là điềm không may, có thể báo hiệu sự bất đồng hoặc trục trặc trong cuộc sống hôn nhân.
Vì vậy, trong suốt lễ, mọi người thường tắt quạt, đóng cửa sổ để giữ cho không gian yên tĩnh, tránh gió làm tắt đèn, đảm bảo nghi lễ diễn ra trọn vẹn và linh thiêng.
Lễ Lên Đèn Diễn Ra Ở Đâu và Khi Nào?
Theo truyền thống, lễ lên đèn thường được tổ chức tại nhà gái, ngay trước bàn thờ tổ tiên trong ngày rước dâu. Tuy nhiên, cũng có những gia đình tổ chức thêm lễ lên đèn tại nhà trai để thể hiện sự trang trọng. Ngoài ra, thời điểm tổ chức lễ có thể linh hoạt: nếu lễ cưới và lễ ăn hỏi gộp chung một ngày, lễ lên đèn sẽ diễn ra vào ngày cưới. Còn nếu hai lễ tổ chức tách biệt, thì nghi thức lên đèn có thể được tiến hành trong lễ ăn hỏi.
Ai Là Người Thực Hiện Nghi Lễ?
Người chủ trì lễ lên đèn thường là đại diện lớn tuổi của nhà gái, có thể là cha mẹ cô dâu hoặc một vị trưởng bối có uy tín. Người này sẽ đảm nhiệm việc tuyên bố bắt đầu lễ, thắp đèn và trao đèn cho cô dâu chú rể. Sau khi nhận đèn, đôi tân lang tân nương phải giữ ngọn lửa cháy sáng, cắm đèn vào đúng vị trí và cúi đầu khấn tổ tiên, thể hiện lòng thành kính.
Những Điều Cần Lưu Ý Khi Thực Hiện Lễ Lên Đèn
Ngọn lửa không được tắt: Trong suốt nghi lễ, hai cây đèn phải luôn cháy sáng. Nếu đèn tắt giữa chừng được xem là điềm xấu, báo hiệu hôn nhân trắc trở.
Tránh gió lùa: Cần tắt quạt, đóng cửa sổ, giữ không gian kín gió để tránh đèn bị tắt do luồng gió bất ngờ.
Đèn phải cháy đều: Ngọn lửa hai đèn cần cháy đều nhau. Nếu một đèn cháy cao hơn sẽ bị xem là mất cân bằng vai vế vợ chồng, cô dâu lấn át chú rể.
Chọn giờ tốt: Nghi lễ nên thực hiện vào giờ hoàng đạo đã xem trước để mọi việc được hanh thông, may mắn.
Người đại diện phù hợp: Người chủ lễ cần là người lớn tuổi, có uy tín, giúp nghi lễ diễn ra trang nghiêm, đúng trình tự.
Chuẩn bị chân đèn chắc chắn: Chân đèn phải vững, vừa với đèn cầy để tránh đổ ngã hoặc ảnh hưởng đến ngọn lửa khi cắm lên bàn thờ.
Lễ lên đèn trong đám cưới miền Nam không chỉ là nghi lễ truyền thống mà còn là lời nguyện cầu cho một cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, viên mãn. Hiểu và thực hiện đúng trình tự, giữ gìn phong tục này sẽ góp phần làm cho ngày cưới thêm trọn vẹn và thiêng liêng.
Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về lễ lên đèn và những điều cần chuẩn bị. Chúc các cặp đôi tổ chức lễ cưới thành công và có khởi đầu đầy may mắn cho hành trình hôn nhân!
Thông tin liên hệ
𝐂𝐓𝐌 𝐏𝐀𝐋𝐀𝐂𝐄 – Trung tâm Sự kiện & Tiệc cưới
131 Nguyễn Phong Sắc – Dịch Vọng Hậu – Cầu Giấy – Hà Nội
https://goo.gl/maps/idQtG9RtMoyCcMAd8
Hotline: 0936 496 466 – 0243 7464 666
info@ctmpalace.vn
